Oferowany egzemplarz to ewenement na polskim rynku. Prawdopodobnie mamy przyjemność jako pierwsi w Polsce zaoferować Order św. Andrzeja do sprzedaży. Najcenniejszy order w historii Rosji.
Nim wykonano pierwszy order...
Rosyjski system nagród ma wielowiekową tradycję sięgającą swymi korzeniami aż do czasów Rusi Kijowskiej. Wówczas nagradzano żołnierzy za ich czyny wojenne głównie wymierną nagrodą, jaką były zbroje, konie czy oręż.
Praktykowano również niematerialne sposoby nagradzania zasług w postaci listów pochwalnych czy zaszczytnych tytułów, a nawet jak pisze W. Jakubowski "... było wielką czcią, kiedy do wyróżnionego wojewody posyłał car gońca z zapytaniem o zdrowie...".
System ten zreformowano i zunifikowano w Rosji w "czasie wielkich reform", za panowania Piotra I.
W 1698 ustanowiony został pierwszy rosyjski order - Order św. Andrzeja.
Ten najstarszy rosyjski order był jednocześnie najwyższym rangą w Rosji Carskiej do 1917 roku.
Niniejszym mamy przyjemność zaoferować Państwu na tej aukcji Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania.
Do odznak Orderu św. Andrzeja należą: krzyż, gwiazda, wstęga i złoty łańcuch.
Oferowany Order
Przedmiotem niniejszej aukcji jest: krzyż, gwiazda i jedno z ogniw złotego łańcucha Orderu.
Wszystkie w wykonaniu Alberta Keibel'a z lat 1882-1896.
Krzyż Orderu św. Andrzeja
Ukośny krzyż w kształcie litery X, emaliowany na niebiesko. Na nim postać św. Apostoła Andrzeja. Na końcach jego ramion litery SAPR od Sanctus Andreas Patronus Russiae (Święty Andrzej Patron Rosji). Krzyż ułożony na piersi orła z czerwonymi koronami. Na odwrocie orła wypisana dewiza po rosyjsku ЗA BEPУ И BEPНOCТЬ (Za Wiarę i Wierność).
Wykonany w złocie, sygnowany na odwrocie ramion krzyża, na pazurach orła i na zawieszce.
Wymiary orła: 63.5 x 63 mm. Nad nim korona we wstęgach o wymiarach 59 x 28 mm. Waga 69.75 g.
Niebieska emalia krzyża w stanie bez uwag. Drobne odpryski emalii z dużej korony i odpryski z błękitnej wstęgi, jak i z tyłu, z góry orła.
Ogniwo złotego łańcucha
Wymiary (mierzone do końca zawieszek): 65 x 42 mm.
Waga 15.68 g.
Wykonane w złocie, sygnowane na odwrocie imiennikiem wykonawcy i cechami metalu.
Centralny element ze św. Jerzym zachowany bardzo dobrze, ale odpryski emalii widoczne na pozostałych elementach.
Zachowane ogniwo jest tylko jednym z trzech podstawowych typów ogniw pełnego łańcucha Orderu Św. Andrzeja. Jest to ogniwo z rosyjskim herbem państwowym. W pełnym łańcuchu łączone było złotymi, owalnymi pierścieniami z kartuszem otoczonym wojennymi trofeami i ze złotym monogramem Piotra I oraz rozetą z krzyżem św. Andrzeja.
Gwiazda orderowa
W centrum gwiazdy tarcza z dwugłowym, państwowym orłem rosyjskim i nałożonym na niego Krzyżem św. Andrzeja.
W otoku tarczy wpisana ta sama dewiza co na odwrocie krzyża orderowego, tj. ЗA BEPУ И BEPНOCТЬ (Za Wiarę i Wierność).
Wykonana ze srebra, na odwrocie złocona.
Brak zapięcia.
Odprysk niebieskiej emalii z prawej strony i jej pęknięcie z lewej.
Poza tym stan dobry.
Sygnowana imiennikiem wykonawcy i cechami metalu na odwrocie.
Średnica ~92 mm. Waga 38.82 g.
Rzadkość, czyli najcenniejszy order rosyjski
Bardzo wymagający był statut orderowy względem jego nadawania, nie tylko względem zasług, ale i odpowiedniego urodzenia.
Po roku 1831 nadawany był osobom w randzie co najmniej generała dywizji, które posiadały już wcześniej order Orła Białego lub Aleksandra Newskiego.
Nadawany był rzadko. Piotr I w ciągu 26 lat nadał go tylko 38 razy. Katarzyna I odznaczyła nim 18 osób, Anna 24 osoby, Elżbieta 83, a Piotr III 15. Z rąk Katarzyny II Order św. Andrzeja otrzymało 100 osób. Wówczas też zmieniono statut tego orderu i wszyscy członkowie carskiej rodziny otrzymywali Order św. Andrzeja przez fakt swojego urodzenia. Synowie i wnukowie uzyskiwali go przy chrzcie, a książęta carskiej krwi (dalsi potomkowie) po osiągnięciu pełnoletności.
Od ustanowienia orderu w 1698 roku do roku 1917 nadano go niewiele ponad 1.000-krotnie. Zważywszy na wygórowane kryteria względem osób odznaczanych, w większości zostawał on w carskiej rodzinie, trafiał do koronowanych głów i do elity państwowej. Nie wychodził na powszechny rynek i przez to jest obecnie najbardziej cenionym rosyjskim orderem.
W obrocie kolekcjonerskim występuje nadzwyczaj rzadko, zazwyczaj przy sprzedaży pamiątek arystokratycznych rodzin.
W roku 2016 na szwajcarskiej aukcji zaoferowano Order św. Andrzeja w wykonaniu J. Keibel (1865-1882). Komplet z zachowanym całym łańcuchem orderowym osiągnął cenę 320.000 CHF.
Podsumowanie
Oferowany egzemplarz to ewenement na polskim rynku. Prawdopodobnie mamy przyjemność jako pierwsi w Polsce zaoferować Order św. Andrzeja do sprzedaży.
Egzemplarz ten pochodzi z pamiątek polskiej rodziny o dawnych, arystokratycznych korzeniach, której drzewo genealogiczne sięga XV wieku.
Przechowywany z pietyzmem i choć niekompletny, to niekompletność ta też ma swoje wytłumaczenie. Order jest wykonany ze złota i w ciężkich czasach naszej historii jego posiadacze spożytkowali kolejne ogniwa na przeżycie. Udało się zachować tylko główne odznaczenie, gwiazdę orderową i poglądowo jedno z ogniw łańcucha.
Zdecydowanie polecamy.
